Federal Alman Meclisi, bugünkü oturumunda Birinci Dünya Savaşı sırasında 1915 yılında Osmanlı İmparatorluğu’nda yaşananları ve hükümet ortağı Sosyal Demokrat SPD ve Hristiyan Birlik Partileri CDU/CSU meclis gruplarının hazırladıkları konuyla ilgili önergeyi ele aldı.

Hükümet 1915’de Ermenilerin yaşadıklarına ait önergeyi, “20’nci yüzyılda korkunç biçimde yaşanan kitlesel kıyım, etnik temizlik, tehcir ve soykırım tarihine bir örnek teşkil ediyor” ifadelesiyle meclise sundu. Bugün gündemi belirleyen öneri meclisin Dışişleri Komisyonu’nda da tartışıldıktan sonra mecliste oylanacak ve çok büyük bir olasılıkla kabul edilecek.

Başta Başbakan Angela Merkel olmak üzere tüm hükümet üyelerinin de katıldığı oturumun konuyla ilgili bölümü yaklaşık 1,5 saat sürdü. Oturumu bir konuşmayla açan Federal Parlamento Başkanı Norbert Lammert, “Birinci Dünya Savaşı’nın ortasında, dünya kamuoyunun gözüönünde olanlar bir soykırımdır. Bu, 20'nci yüzyılın son soykırımı olarak kalmadı” şeklinde görüş belirtti.

Almanların başka toplumlara geçmişleri konusunda “ders verecek kibirli konumda” olmadığını söyleyen Lammert, “Kendi deneyimlerimizden yola çıkarak yapabileceğimiz şey, acı da verse, tarihle hesaplaşılması gerektiği konusunda cesaretlendirmek,” dedi. Lammert, Türkiye’nin Suriye’den kaçan bir milyon mülteciye sınırlarını açtığını, bunun “birçok Avrupa ülkesini utandıracak büyüklükte insani bir yardım olduğunu” da belirtti. Bugünkü hükümetlerin 1915’de yaşananlardan sorumlu olarak gösterilemeyeceğini söyleyen Lammert, “Ama bundan sonra konunun akıbetinin ne olacağı şimdiki idarecilerin sorumluluğudur,” dedi.

Parlamentoda yer alan Birlik Partileri CDU ve CSU, SPD ve Sol Parti’den politikacılar da konuyla ilgili konuşmalarında net bir şekilde “soykırım” ifadesine yer verdiler.

Yeşiller adına ise partinin eşbaşkanı Cem Özdemir söz aldı. Cem Özdemir, konuşmasında önce Alman hükümetini sert sözlerle eleştirerek, hükümetin yıllardır “100 yıl önce Osmanlı topraklarında Ermenilere soykırım yapıldığını” tanımadığını söyledi. Bundan bir süre önce Ermenistan'ın başkenti Erivan'ı ziyaret ettiğini hatırlatan Özdemir, “Soykırımın 100'üncü yılında, bu terimi saklamamanın zamanı artık gelmiştir,” diye konuştu. “Tarihin karanlık dönemlerini aydınlatanlar, küçülmez, aksine büyür” diyen Özdemir, Türkiye'deki sivil toplumun yaşananları “soykırım” olarak adlandırmaya başladığını öne sürdü. Yeşiller Eşbaşkanı Türk hükümetini ise 1915’de yaşananları ders kitaplarına konu olarak almaya ve Türkiye-Ermenistan sınırını açmaya çağırdı.

Bu arada Federal Hükümet sözcüsü Steffen Seibert, Federal Meclis’teki toplantı sonrasında haftalık basın toplantısında, Türkiye ve Ermenistan’ın yakınlaşarak, aralarındaki sorunları aşmalarını arzuladıklarını söyledi. “Soykırım” kavramını kullanmayan Seibert, Cumhurbaşkanı Gauck’un dünkü sözlerinin hatırlatılması üzerine “Cumhurbaşkanının sözleri her zaman kendi görüşüdür” şeklinde cevap verdi.

Dün akşam Berlin'de Ermeni Kilisesi'nin Katolik ve Protestan Kiliseleri ile birlikte düzenlediği anma törenine katılan Cumhurbaşkanı Joachim Gauck 1915 olayları için Almanya adına resmi düzeyde ilk kez “soykırım” ifadesini kullanmıştı. Konuşmasında bugünkü öneride de kullanılan “Ermenilerin kaderi 20. yüzyıla korkunç bir şekilde damgasını vuran kitlesel katliamlara, etnik temizliklere, tehcirlere ve soykırımlara örnek oluşturuyor” cümlesini söyleyen Gauck, Osmanlı’nın son döneminde bir ‘soykırım dinamiği’ geliştiğini ve Ermenilerin bunun kurbanı olduğunu öne sürdü ve Jön Türklerin ‘çocuk, kadın ve erkek demeden insanları aç susuz ve korumasız olarak tehcir ettiğini” ifade etti. Gauck’un, Almanların da yaşanan olaylardaki sorumluluğu ve ortak suçu ile hesaplaşması gerektiğini söylemesi de dikkati çekti. Gauck, “Yaşananların planlanmasında ve Ermenilerin sınır dışı edilmesinde Alman askerleri de yer aldı. Alman diplomatlar da Ermenilerin yok edilmesini görmezden geldiler,” dedi. Cumhurbaşkanı Gauck, “Bugün yaşayan kimseyi suçlu koltuğuna oturtmak gibi bir niyetimiz olmadığının da altını çizmek isterim” şeklinde konuştu ve Türkiye ile Ermenistan arasında bir yakınlaşmanın kendilerini sevindireceğini de belirterek, “Kimsenin gerçeklerden korkmasına gerek yok” cümlesini kullandı.

Almanya'daki Türk dernekleri, Federal Parlamentodaki milletvekillerine, 1915 olaylarını “soykırım” olarak kabul edecek tasarıya “hayır” demeleri çağrısı yaptı. Dün Berlin’de bir araya gelen 15 çatı örgütünün temsilcisi Almanya’nın yaşananları “soykırım” olarak tanımlamasının ülkede yaşayan Türkleri “rencide ve rahatsız edici bir tavır” olduğunu ve 1915’de yaşanan olaylardan ötürü sonuçta Almanya’daki Türklerin de töhmet altında bırakıldığını açıkladılar. Berlin Türk Cemaati, Atatürkçü Düşünce Derneği ve Avrupa Türk Demokratlar Birliği gibi çok sayıda dernek ayrıca ‘Soykırım iftiralarına karşı dostluk ve barış buluşması’ adı altında Cumartesi günü Berlin’de protesto yürüyüş düzenleyeceklerini de duyurdu.